Historia
Stowarzyszenie Zespół Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy „ZOK” wywodzi się z powstałego 15 listopada 1981 roku niezależnego Zespołu Społecznych Opiekunów Zabytków. Podstawowym celem jego działalności było zwrócenie uwagi władz i opinii publicznej na popadające w ruinę autentyczne, ocalałe z wojennej pożogi fragmenty Warszawy, a zwłaszcza kamienice mieszczańskie z przełomu XIX i XX wieku. Chodziło nam również o spowodowanie zmiany myślenia w podejsciu do architektury minionych epok, w tym z okresu eklektyzmu, historyzmu i secesji, tak tępionych w okresie PRL-u. Po przełomie 1989 r. walka o warszawskie zabytki niestety wciąż pozostaje aktualnym zadaniem ZOK. Od grudnia 2000 r. ZOK działa jako stowarzyszenie zarejstrowane.
Nasze sukcesy:
Dorobek ponad 25 lat działania środowiska, które dzisiaj tworzy Stowarzyszenie „ZOK” sprowadza się nie tylko do licznych opracowań książkowych, artykułów prasowych czy bieżących interwencji, ale jest widoczny w postaci uratowanych przed kilofem wielu fragmentów naszego miasta, oto przykłady:
– w 1986 r. doprowadziliśmy do objęcia ochroną 4 autentycznych kamienic przy ul. Próżnej 7,9,12,14 – jedynego zwartego fragmentu zabudowy dawnej żydowskiej Warszawy,
– interwencja ZOK doprowadziła do zachowania dawnego muru Getta przy ul. Waliców 11, mur został wkomponowany w narożny budynek z restauracją, będący częścią kompleksu zabudowań Mennicy,
– przy ul. Żelaznej 57 doprowadziliśmy do zachowania odkrytego przez nas Domu Modlitwy cadyka Altera,
– ul. Targowa 50/52, spowodowany przez ZOK wpis do rejestru zabytków uratował od zburzenia zabytkowy budynek mieszczący pozostałości żydowskiego Domu Modlitwy jeszcze z XIX wieku, budynek ten stanie się częścią kompleksu Muzeum Warszawskiej Pragi. Jednym z pomysłodawców powstania takiego Muzeum była nasza organizacja,
– powstrzymaliśmy rozbiórkę kamienicy przy Chmielnej 18, którą wpisano do rejestru zabytków na nasz wniosek (siedziba słynnej litografii rodziny Główczewskich),
– interwencja ZOK i stała współpraca z Zarządem Terenów Publicznych dzielnicy Śródmieście doprowadziły do zachowania historycznego, przedwojennego bruku z kostki bazaltowej z kamieniołomów w Janowej Dolinie na ul. Śniadeckich i ul. Wspólnej oraz na ul. Mokotowskiej oraz do odtworzenia historycznej nawierzchni z autentycznej kostki brukowej granitowej na ul. Poznańskiej,
Zarząd ZOK
Tomasz Markiewicz – przewodniczący
Maciej Figurski – wiceprzewodniczący
Janusz Sujecki – sekretarz
Jerzy S. Majewski
Tomasz Siwiec
Komisja Rewizyjna
Konrad Nawrocki – przewodniczący
Eugeniusz C. Król
Małgorzata Pastewka
Zespół Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy ZOK 